Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi

Bác sĩ CKII Nguyễn Thị Thái

Giám đốc chuyên môn Hệ thống nha khoa ViDental

Xem chi tiết

Hôm trước, ngồi tâm sự với một số bạn trẻ, có bạn tâm sự với Bác sĩ Thái rằng: 

“Cô ơi, con tự nhận con là một người khá thông minh. Trong học tập, con tiếp thu kiến thức khá nhanh chóng và ghi nhớ cũng rất tốt. Nhưng khi ra trường làm việc, con luôn gặp phải tình trạng áp lực, tress, con không thể hòa hợp được với môi trường làm việc mà mọi người xung quanh. Con biết là làm việc trong môi trường y tế thì phát triển trí tuệ cảm xúc là điều vô  cùng quan trọng. Vậy nếu không có trí tuệ cảm xúc tốt, thì làm thế nào để rèn luyện ạ?

Đây là một câu hỏi rất hay vì từ trước đến nay mọi người thường biết đến một khái niệm quan trọng phổ biến đó chính là IQ – Intelligence Quotient (chỉ số thông minh). Trước kia mọi thường mọi người thường dự đoán sự thành công trong cuộc sống và sự nghiệp của một người thông qua chỉ số này. Nhưng sau này thông qua rất nhiều nghiên cứu thì người ta nhận ra rằng, chỉ số IQ không quan trọng đến vậy mà còn có chỉ số EI – trí thông minh cảm xúc quyết định rất lớn đến sự thành công và hạnh phúc của người đó ở trong cuộc đời.

Vậy EI là gì?

Trí thông minh quản xúc (EI) là khả năng nhận thức, hiểu, quản lý, và biểu lộ cảm xúc của bản thân và người khác một cách phù hợp và hiệu quả. Trí thông minh quản xúc bao gồm nhiều kỹ năng như: nhận thức cảm xúc, tự điều chỉnh cảm xúc, động lực bản thân, nhận thức cảm xúc của người khác, và kỹ năng giao tiếp và xử lý xung đột.

Các nghiên cứu khoa học hiện nay chỉ ra rằng trí thông minh quản xúc có ảnh hưởng lớn hơn cả trí thông minh truyền thống (IQ) và kỹ năng chuyên môn trong việc xác định khả năng thành công của một cá nhân. Những người có trí thông minh quản xúc cao thường có những ưu điểm như:

• Có sự tự tin, lạc quan, và nhiệt huyết trong công việc.
• Có khả năng thích nghi, chịu đựng, và vượt qua những áp lực, thách thức, và thất bại.
• Có khả năng tập trung, quyết đoán, và sáng tạo trong việc giải quyết vấn đề.
• Có khả năng hợp tác, thấu hiểu, và tôn trọng người khác trong môi trường làm việc.
• Có khả năng lãnh đạo, gây ảnh hưởng, và thuyết phục người khác theo đuổi mục tiêu chung.

Đặc biệt trong ngành y tế, trí thông minh quản xúc còn quan trọng hơn nữa. Ngành y tế là một ngành nghề đòi hỏi sự tận tâm, trách nhiệm, và chuyên môn cao. Những người làm việc trong ngành y tế phải đối mặt với những tình huống căng thẳng, khó khăn, và đau thương hàng ngày.

Bác sĩ và các nhân viên y tế có đặc thù công việc là thường xuyên tiếp xúc với bệnh nhân. Bệnh nhân là những người hiện đang gặp phải một số các vấn đề nhất định về sức khỏe toàn thân, sức khỏe răng miệng,… Do vậy thường có những cảm xúc như lo lắng, sợ hãi, buồn bã, tức giận,… Đặc biệt, họ phải tiếp xúc với bệnh nhân là những người có nền tảng văn hóa, giáo dục và đạo đức vô cùng khác nhau. Do vậy, nhân viên y tế khi có trí tuệ cảm xúc tốt có thể dễ dàng cảm thông và hỗ trợ bệnh nhân một cách tốt nhất.

Có một tin vui là trí tuệ cảm xúc hoàn toàn có thể rèn luyện được

Dưới đây là một số hành vi thể hiện là một người có trí tuệ cảm xúc cao:

• Tự Nhận Thức và Quản Lý Cảm Xúc: Người có EI cao thường nhận biết được cảm xúc của họ và biết cách quản lý chúng một cách tích cực, thay vì để chúng kiểm soát cuộc sống và quyết định của mình.
• Hiểu Biết và Cảm Thông: Họ có khả năng đặt mình vào vị trí của người khác, hiểu được cảm xúc và ý định của họ và phản ứng một cách hợp lý.
• Kiểm Soát Cảm Xúc trong Giao Tiếp: Người có EI cao biết cách thể hiện ý kiến và cảm xúc của mình một cách lịch sự và hiệu quả trong giao tiếp với người khác.
• Xử Lý Xung Đột và Tình Huống Khó Khăn: Họ có khả năng giải quyết xung đột một cách xây dựng và hiệu quả, thậm chí trong những tình huống căng thẳng và khó khăn nhất.
• Tích Hợp Cảm Xúc và Trí Tuệ: Người có EI cao biết cách sử dụng cảm xúc của mình để tăng cường trí tuệ của họ và ngược lại.

Nếu bạn còn đang băn khoăn không biết trí tuệ cảm xúc của mình đang ở mức nào thì hãy chú ý quan sát và tự đánh giá trí tuệ cảm xúc của bản thân.

Dưới đây là một số bước cơ bản mà bạn có thể thực hiện:

• Làm bài kiểm tra EQ trực tuyến: Có nhiều trang web cung cấp các bài kiểm tra EQ miễn phí hoặc có phí, dựa trên các mô hình và định nghĩa khác nhau về EQ. Bạn có thể chọn một bài kiểm tra phù hợp với mục đích và thời gian của bạn, và trả lời các câu hỏi một cách trung thực và tự nhiên. Sau khi hoàn thành bài kiểm tra, bạn sẽ nhận được kết quả về chỉ số EQ của bạn, cũng như các phân tích và khuyến nghị để cải thiện EQ.
• Nhận phản hồi từ người khác: Một cách khác để tự đánh giá EQ của bản thân là nhờ người khác đánh giá cho bạn. Bạn có thể chọn những người mà bạn tin tưởng, tôn trọng, và có mối quan hệ tốt với bạn, như gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, hay sếp. Bạn có thể yêu cầu họ đánh giá bạn về các kỹ năng liên quan đến EQ, như khả năng nhận thức và quản lý cảm xúc, khả năng giao tiếp và hợp tác, khả năng thấu hiểu và đồng cảm, khả năng lãnh đạo và thuyết phục, v.v. Bạn nên lắng nghe và ghi nhận những phản hồi của họ một cách cởi mở và khiêm tốn, và so sánh với nhận thức của bản thân để tìm ra những điểm mạnh và điểm yếu của EQ.
• Tự quan sát và ghi chép cảm xúc: Một cách nữa để tự đánh giá EQ của bản thân là tự quan sát và ghi chép cảm xúc của mình trong các tình huống khác nhau. Bạn có thể dùng một quyển sổ tay, một ứng dụng, hoặc một công cụ nào đó để ghi lại những cảm xúc mà bạn trải qua trong ngày, cũng như nguyên nhân, hậu quả, và cách ứng xử của bạn với những cảm xúc đó. Bạn cũng nên ghi lại những cảm xúc của người khác mà bạn nhận thấy, và cách bạn tương tác với họ. Bằng cách này, bạn sẽ có một cái nhìn tổng quan và chi tiết về EQ của mình, và có thể nhận ra những mẫu hành vi, thói quen, và khuynh hướng cảm xúc của mình.

• Thử thách bản thân với các tình huống khó khăn: Một cách khác để tự đánh giá EQ của bản thân là thử thách bản thân với các tình huống khó khăn, căng thẳng, hoặc mới mẻ. Bạn có thể chọn những tình huống mà bạn thường tránh, sợ hãi, hoặc không thoải mái, như phải nói trước đám đông, phải đối mặt với một xung đột, hoặc phải học một kỹ năng mới. Bạn nên quan sát cảm xúc của mình trong quá trình đối phó với những tình huống đó, và cố gắng áp dụng những kỹ năng EQ để vượt qua chúng. Bạn cũng nên đánh giá kết quả và học hỏi từ những kinh nghiệm đó. Bằng cách này, bạn sẽ có thể nâng cao EQ của mình, và cũng biết được mức độ EQ của mình trong những hoàn cảnh thực tế.
• Rèn luyện khả năng tập trung: Tập trung cũng là một yếu tố quan trọng của trí thông minh cảm xúc mà bạn có thể thay đổi và rèn luyện. Các cách để rèn luyện tính tập trung là những hoạt động như: yoga, thiền, đọc sách, chơi nhạc,..

Vậy đó, muốn có trí thông minh cảm xúc thì chung quy lại cũng cần phải quan sát và rèn luyện. Mong răng những thông tin trên hữu ích với các bạn đọc và các bạn hiểu rõ chính mình, ngày càng thành công và hạnh phúc hơn!

ĐỌC THÊM: Tầm quan trọng của thói quen đọc sách